Cấu tạo và nguyên lý làm việc của hộp số 5 cấp truyền

Chủ nhật, 31/12/2023, 12:57 (GMT+7)

Hộp số có vai trò quan trọng trong quá trình ô tô hoạt động, nó giúp biến đổi mômen quay của động cơ để tăng, giảm lực kéo ở bánh xe chủ động, thay đổi chiều chuyển động của ô tô. Trong bài viết này tác giả sẽ giới thiệu cấu tạo và nguyên lý làm việc của hộp số 5 cấp truyền.

1. Cấu tạo

Hộp số 5 cấp truyền được thể hiện trên hình 8.2a và vị trí gài số trên hình 1, gồm:

-  Trục sơ cấp I, có bánh răng chủ động chế tạo liền Z_a

- Trục trung gian II đặt trên 2 ổ lăn, có 5 bánh răng Z’_a, Z’₄, Z’₃, Z’_L, Z’₂ lắp trên trục bằng then bán nguyệt và bánh răng Z’₁ chế tạo liền trục.

- Trục thứ cấp III gối đỡ trên 2 ổ lăn, trên trục có các bánh răng quay trơn Z₄, Z₃, Z₂, bánh răng di trượt Z₁, bộ đồng tốc G_2, G₃

- Trục số lùi IV có cặp bánh răng quay trơn chế tạo liền khối Z_L1, Z_L2

Hình 1. Sơ đồ cấu tạo hộp số 5 cấp tốc độ

2. Nguyên lý hoạt động

Hình 2. Sơ đồ nguyên lý của hộp số 5 cấp tốc độ

* Số 0: Bánh răng số Z_z và các bộ đồng tốc G₁, G₂ được giữ ở vị trí trung gian. Mômen xoắn truyền từ trục sơ cấp -> bánh răng Z_a -> bánh răng Z_a’   -> trục trung gian và các bánh răng quay trơn.

* Số 1: Gạt bánh răng Z₁ sang trái ăn khớp với bánh răng Z₁: Mụmen xoắn truyền từ trục sơ cấp -> bánh răng Z_a -> bánh răng Z '_a -> trục trung gian II -> bánh răng  Z’₁-> bánh răng Z₁->  trục thứ cấp III.

* Số 2: Gạt bánh răng Z₁ về vị trí trung gian, gạt bộ đồng tốc G₂ sang phải: Mômen xoắn truyền từ trục sơ cấp -> bánh răng Z_a -> bỏnh răng Z '_a -> trục trung gian II -> bánh răng  Z’₂-> bánh răng Z₂->  bộ đồng tốc G₂ -> trục thứ cấp III.

* Số 3: Gạt bộ đồng tốc G₂ về trung gian, gạt tiếp sang trái: Mômen xoắn truyền từ trục sơ cấp -> bánh răng Z_a -> bánh răng Z '_a -> trục trung gian II -> bánh răng  Z’₃-> bánh răng Z₃->  bộ đồng tốc G₂ -> trục thứ cấp III.

* Số 4: Gạt bộ đồng tốc G₂ về trung gian, gạt bộ đồng tốc G₃ sang phải: Mômen xoắn truyền từ trục sơ cấp -> bánh răng Z_a -> bánh răng Z '_a -> trục trung gian II -> bánh răng  Z’₄-> bánh răng Z₄->  bộ đồng tốc G₃ -> trục thứ cấp III.

* Số 5. Gạt bộ đồng tốc G₃ về trung gian, gạt tiếp sang trái: Mômen xoắn truyền từ trục sơ cấp -> bánh răng Z_a -> bộ đồng tốc G₃ -> trục thứ cấp III.

* Số lùi: Các bộ đồng tốc G₂, G₃ ở vị trí trung gian. Thực hiện đưa bánh răng số Z₁ ăn khớp với bánh răng Z_L2: Mômen xoắn truyền từ trục sơ cấp -> bánh răng Z_a -> bánh răng Z '_a -> trục trung gian II -> bánh răng  Z’_L1-> bánh răng Z_L1  ->  bánh răng Z_L2  -> bánh răng Z₁  -> trục thứ cấp III quay ngược chiều.